 |
| Phẩm phục Giám Mục |
Hỏi: Thưa cha! Giám mục là gì? Tại sao có Tổng giám mục? Con được biết Việt Nam có ba Tổng Giám mục Hà Nội, Huế, Sài Gòn. Vậy ba Tổng Giám mục này chức vụ ngang nhau hay có ai có chức vụ lớn hơn? Tổng Giám mục và Giám mục, chức vụ ai lớn hơn.
Ở Việt nam có hai hồng y, một ở Hà Nội, một ở Sài gòn, HY ở Hà Nội đã qua đời chỉ còn HY Sài Gòn. Cho con giả thiết nếu HY GB Phạm Minh Mẫn chưa nghỉ hưu vẫn còn là Tổng Giám mục Sài Gòn thì Tổng Giám mục Sài Gòn có lớn chức hơn những vị kia không?
Đáp:
Anh thân mến
1. Đức Giám mục Giáo phận là người đứng đầu một Giáo phận. Tuy nhiên, không phải Giám mục nào cũng là Giám mục Giáo phận vì có những Giám mục phụ tá, Giám mục về hưu không lãnh đạo một Giáo phận.
Nhiều Giáo phận tập lại hợp thành một Giáo tỉnh và do một vị Tổng Giám mục đứng đầu. Việc tập hợp thành Giáo tỉnh là để cổ võ sự hợp tác giữa các Giám mục và các Giáo phận lân cận.Đức Tổng Giám mục cũng là Giám mục của Giáo phận mình.Tuy nhiên cũng có những Tổng Giám mục không phụ trách một tổng Giáo phận nào mà giữ những trách vụ hoặc chức vụ trong Giáo triều Rôma.Về quyền hạn thì hầu như Tổng Giám mục không có quyền gì trên các Giám mục Giáo phận trong giáo tỉnh.Vai trò của ngài chỉ mang tính giám sát và thực hiện một số việc được quy định trong Giáo Luật như : thông báo cho Đức Thánh Cha những lạm dụng về kỷ luật hay lệch lạc về đức tin, thi hành việc kinh lược với sự phê chuẩn Tông Toà nếu một Giám mục lơ đễnh nhiệm vụ này,bổ nhiệm vị giám quản Giáo phận nếu trong Giáo phận không tiến hành theo đúng những quy định (GL 436, 1), thông báo việc vắng mặt bất hợp pháp quá sáu tháng của một Giám mục Giáo phận.
Ngài có một số đặc quyền như cử hành các nghi lễ thánh trong các nhà thờ như trong Giáo phận của mình (xGL 436,3), ngài có thể mang dây pallium trong các nhà thờ thuộc giáo tỉnh, ngài có quyền triệu tập và chủ toạ công đồng giáo tỉnh (xGL 442).
Còn chức Tổng Giám mục là những vị có quyền trong tổng Giáo phận và Giáo tỉnh của mình chứ không có hơn kém nhau giữa các Tổng Giám mục Hà Nội, Huế và Sài Gòn.
 |
| Phẩm phục Hồng Y |
2. Các Hồng y là những vị được ban cho tước hiệu này với vai trò bầu cử Đức Thánh Cha, trợ giúp Đức thánh cha trong việc điều hành công việc của Giáo Hội và bàn luận những vấn đề quan trọng, nên Đức Hồng Y về mặt danh dự thì cao hơn các Tổng Giám mục khác nhưng về quyền hạn thì không hơn những vị ấy.
3. Việc chỉ định các Giám mục là hoàn toàn do Đức Thánh Cha tự do bổ nhiệm theo Giáo luật Điều 377 như sau :
1. Đức Giáo Hoàng được tự do bổ nhiệm các Giám mục, hoặc phê chuẩn những vị đã đắc cử cách hợp pháp.
Ba năm một lần các Giám mục của một giáo tỉnh hay Hội đồng Giám mục hoặc cá nhân vị Giám mục có thể bí mật gửi cho Tông Toà một danh sách các linh mục có đủ tư cách tiến chức.
Điều 377
2. Ít là ba năm một lần, các Giám mục thuộc một giáo tỉnh hoặc ở đâu mà hoàn cảnh khuyến khích, các hội đồng Giám mục phải thoả thuận với nhau và bí mật lập một danh sách các linh mục có đủ tư cách tiến chức Giám mục, gồm cà những thành viên thuộc các Tu hội thánh hiến, miễn là vẫn tôn trọng quyền của mỗi Giám mục trong việc thông báo riêng cho Tông Toà biết danh tính những linh mục được ngài xét là xứng đáng và có khả năng xứng hợp với nhiệm vụ Giám mục.
Đặc sứ của Đức Thánh Cha là ngưởi sẽ điều tra và lập danh sách ba vị được đề ghị làm Giám mục Giáo phận hay Giám mục phó rồi trình lên Tông Toà ý kiến của mình cũng như những người liên hệ (Điều 377,3)
Các Giám mục Giáo phận muốn đặt Giám mục phụ tá cho Giáo phận mình thì trình lên Toà Thánh danh sách của ít là 3 linh mục có tư cách lãnh nhận giáo vụ này ( Điều 377, 4).
Giám mục phụ tá không đương nhiên có quyền kế vị nhưng Giám mục phó có quyền kế vị nếu toà Giám mục khuyết vị theo Giáo luật Điều 403,3 mà không cần phải nói rõ “với quyền kế vị”:
 |
| Dây Pallium dành cho Tổng Giám mục |
Điều 403
1. Khi nhu cầu mục vụ của Giáo phận đòi hỏi, phải đặt một hay nhiều Giám mục phụ tá theo sự yêu cầu của Giám mục Giáo phận; Giám mục phụ tá không có quyền kế vị.
2. Trong những hoàn cảnh nghiêm trọng hơn, ngay cả khi có tính cách cá nhân, có thể ban cho Giám mục Giáo phận một phụ tá với những năng quyền đặc biệt.
3. Nếu xét thấy thuận lợi, Toà Thánh có thể chiếu theo chức vụ đặt một Giám mục phó với những năng quyền đặc biệt, Giám mục phó có quyền kế vị.
Điều này không có nghĩa là đức Giám mục phụ tá bị cấm không được kế vị.Ngài chỉ không đươg nhiên kế vị trong trường hợp Toà Giám mục khuyết vị.Vì Đức thánh cha có quyền bổ nhiệm một Giám mục phụ tá lên làm Giám mục Giáo phận như trường hợp Tổng Giáo phận Huế/.
Lm. Giuse Nguyễn Ngọc Bích, DCCT
